Akut pankreatit, pankreasın ani bir şekilde iltihaplanması durumudur. Pankreas, sindirim enzimlerinin ve hormonların salgılandığı bir organdır. Akut pankreatit, bu sindirim enzimlerinin pankreas dokusunu tahrip etmesi sonucu oluşur. Akut pankreatit belirtileri arasında şiddetli karın ağrısı (genellikle üst karın), mide bulantısı, kusma, ateş, şişkinlik, sarılık ve hızlı nabız bulunabilir.

Akut pankreatitin en yaygın nedenleri arasında safra taşları, aşırı alkol tüketimi, yüksek trigliserid seviyeleri, bazı ilaçlar, abdominal travma ve enfeksiyonlar yer alır. Tanı, semptomların değerlendirilmesi, fizik muayene, kan testleri (lipaz ve amilaz düzeyleri), görüntüleme testleri (ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi) ve bazen endoskopik retrograd kolanjiopankreatografi (ERCP) gibi prosedürlerle konur.

Akut pankreatitin tedavisi, semptomların hafifletilmesi, pankreasın dinlenmesi ve komplikasyonların önlenmesini amaçlar. Tedavi genellikle hastaneye yatışı gerektirir ve sıvı tedavisi, ağrı yönetimi, antiemetikler (kusmayı önleyen ilaçlar) ve diğer semptomatik tedavileri içerebilir.

Hastaların genellikle birkaç gün boyunca sıvı alımı intravenöz (IV) şeklinde sağlanır. Bu, pankreasın dinlenmesine ve iyileşmesine yardımcı olur. Ayrıca, ağrıyı hafifletmek için ağrı kesiciler ve antiinflamatuar ilaçlar kullanılabilir.

Eğer akut pankreatit ciddi ise veya komplikasyonlar gelişirse, hastalar yoğun bakım ünitesine alınabilir. Nadir durumlarda, pankreatik nekroz (doku ölümü), pankreatik psödkistler (sıvı dolu kistler) veya organ yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bu durumda, cerrahi müdahale gerekebilir.

Tedavinin bir parçası olarak, hastaların yeme alışkanlıklarını geçici olarak değiştirmeleri gerekebilir. Hafifletici bir diyet uygulamak ve alkol tüketimini sınırlamak, pankreasın iyileşmesine yardımcı olabilir.

Akut pankreatitin tekrarını önlemek için, altta yatan nedenlerin tanımlanması ve tedavi edilmesi önemlidir. Örneğin, safra taşları varsa, safra kesesinin çıkarılması (kolesistektomi) önerilebilir. Ayrıca, alkol tüketimi kontrol altına alınmalı ve yüksek trigliserid seviyeleri düzeltilmelidir.

Akut pankreatitin iyileşme süreci genellikle birkaç gün ila birkaç hafta arasında değişir. Hastaların semptomları iyileştikten sonra bile doktorlarıyla takipte olmaları önemlidir. Ayrıca, akut pankreatitin komplikasyonlarının erken tanınması ve tedavi edilmesi için belirtiler konusunda bilinçli olmaları gerekmektedir.